Genler
Birçok anne ve baba doğacak çocuklarının nasıl olacağını kestirmeye çalışmaktan çok hoşlanırlar. Bebeğin kız mı, yoksa oğlan mı olacağı herhalde en çok sorulan sorudur. Bunu “Acaba kime benzeyecek?” sorusu izler.
Kalıtım
Genler, özellikleri kuşaktan kuşağa ileten “habercilerdir.” Boy, vücut yapısı, huy ve deri rengi, bir çocuğa anne ve babasından kalıtım yoluyla az ya da çok geçen özelliklerden yalnız birkaçıdır. Binlerce gen tıpkı boncuklar gibi dizilerek bir kromozomu oluştururlar ve vücuttaki her bir hücrenin çekirdeğinde 23 çift kromozom vardır.
Şu halde, çocuğun gelişim biçimi, bazı özellikleri taşıyan genlerin, başka özellikleri taşıyan genlerden daha üstün olmalarına göre değişir. Bu süreç son derece karmaşıktır; örneğin, anne ve babanın her ikisinin de mavi gözlü olmaları, doğacak çocuğun gözlerinin de mutlaka mavi olacağını göstermez.
Çoğu kez, sözgelimi zekâ gibi bir özellikte rol oynayan başlıca faktörün genler mi, yoksa olumlu ortam koşulları mı olduğunu bilmek olanaksızdır. Dolayısıyla, bir çocuğa anne ve babasındaki özellikler aynen geçmez. Kişiler kendilerine özgü özelliklere sahip olmayı sürdürmektedirler.
Anne ya da babada bulunan bozukluklar da genlerle çocuklara geçebilir. Örneğin, hemofili yalnızca erkekleri etkiler, ama bu genleri anne de taşıyabilir.
Bozukluklar genlerin döllenme sırasındaki birleşme düzeninden, ya da gebeliğin başlamasından önce ya da sonra vücut hücrelerinin bölünme düzeninden ileri gelebilir. Down sendromu (mongolizm) genler yoluyla geçebilir, ama döllenme sırasında ortaya çıkar. Bazen bir bozukluk yalnızca belli koşullar altında belirlenir: Örneğin, Favizm, kansızlık ve sarılığa yolaçan kalıtsal bir eğilimdir, ama etkilenen kişi bakla yediği ya da sülfamidler dahil bazı ilaçları aldığı takdirde ortaya çıkar.
İkiz oluşumu
Genler ayrıca bir batında doğan bebek sayısını da etkiler. Yumurtalıklardan iki ovum atılıp her ikisi de döllendiği zaman çift yumurta ikizleri (benzer ikizler) oluşur. Bir kadındaki bu birden fazla yumurta hücresi salma eğilimi, annesinden ya da babasmdan kalıtım yoluyla geçer.
Öte yandan, tek-yumurta ikizleri (benzer- ikizler) ise nedeni bilinmeyen doğal bir oluşumdur. Her kadında ve her doğumda, tek- yumurta ikizleri olasılığı söz konusudur. Döllenen ovum (tek bir yumurta hücresi) iki ayrı hücreye bölünür ve bunların her birinden ayrı bir bebek oluşur. Dolayısıyla, aynı cinsiyette olmaları gereken bu iki bebek, aynı kökenden oluşmaları nedeniyle, tek- yumurta ikizlerinin bir özelliği olan fiziksel benzerlik gösterirler. Birden fazla sayıdaki diğer doğum olaylarında da aynı durum geçerlidir. Üçüzleri, dördüzleri, hatta daha çok sayıdaki doğumları ya genler etkiler, ya da bu olaylar kendiliğinden olur. Oysa, doğurganlığı arttırıcı birtakım ilaçlar durumu büsbütün karmaşıklaştırmıştır. Bu ilaçlar yumurtalıklarda uyarıcı bir etki gösterdikleri- den, birden fazla ovumun yumurtalıktan atılmasına yol açabilmektedirler. Örneğin, beşizlere, hâlâ ender rastlanmakla birlikte vaka sayıları artmıştır. Yine de beşiz doğumlar gazete başlıklarına konu olacak kadar seyrek görülmektedir.
